بسیاری گمباد را گواتر می دانند. گواتر افزایش اندازه و بافت غده تیروئید است که درست در جلوی گلو قرار دارد. جایی که خیلی ها تصور می کنند محل گمبد است.
آیا بیماری به نام گامباد داریم؟
دکتر علیرضا آستاگامی، متخصص داخلی و فوق تخصص غدد و متابولیسم و استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا گمباد یک اصطلاح علمی است و آیا واقعاً چنین حالتی داریم یا خیر، می گوید: استرس شدید و عذاب بزرگ فراتر از تحمل فرد می تواند پرکاری تیروئید را به ارمغان بیاورد که البته قابل درمان است اما این موضوع ربطی به گامباد ندارد.
وی در ادامه توضیح می دهد و می گوید: چیزی که در بین مردم به عنوان افسردگی شناخته شده و رایج است این است که گاهی در قسمت جلوی گردن – جایی که غده تیروئید قرار دارد – به دلیل استرس و غم شدید احساس اسپاسم می کند. اصطلاح علمی Globus Sensation نام دارد. غم و اندوه احساس سوزش است. برخی از مردم می گویند احساس می کنیم که باد در گلوی ما می آید. برخی به آن گامباد می گویند. اما اصطلاح علمی آن Globus Sensation است. قبلاً به آن Globus hystericus به معنای نیش عصبی می گفتند، اما چون هیستریک کلمه جالبی نبود و جنبه توهین آمیز داشت به Sensation Globus تغییر یافت.
افسردگی با تیروئید چه می کند؟
دکتر طسطامی درباره ارتباط غم و غصه و تیروئید بیشتر توضیح می دهد و می گوید: استرس بسیار شدید می تواند منجر به پرکاری تیروئید در فرد شود. البته استرس روزمره هیچ ربطی به آن ندارد. زیرا همه ما استرس را به صورت روزانه در تمام مراحل زندگی تحمل می کنیم. زمان امتحان زمانی که دنبال کار می گردیم، زمانی که درس می خوانیم، زمانی که کار می کنیم، زمانی که با همسرمان اختلاف نظر داریم و همچنین در مورد مسائل مختلف دیگری که در جامعه وجود دارد. ما روزانه انواع استرس را تجربه می کنیم، اما این بدان معنا نیست که هر استرس ساده می تواند باعث بزرگتر شدن غده تیروئید شود.
به گفته این فوق تخصص غدد، غم و اندوه و استرس های شدید مانند از دست دادن عزیزان، سوگواری، ورشکستگی، از دست دادن شغل و شوک های مشابه و غم و اندوه شدید می تواند سیستم ایمنی بدن ما را تحت تاثیر قرار دهد و آن را ضعیف کند و در نتیجه برخی افراد دچار پرکاری تیروئید شوند. در واقع غم و اندوه فراتر از حد تحمل می تواند فرد را به پرکاری تیروئید مبتلا کند که البته قابل درمان است.
قدیم به بزرگ شدن غده تیروئید گامباد می گفتند
غده تیروئید یکی از مهم ترین غدد درون ریز بدن است که وزنی بین 10 تا 15 گرم دارد و در جلوی گردن قرار دارد و گذشتگان بزرگ شدن آن را مایه غم و اندوه می دانستند. دکتر طسطامی می گوید: این دو هیچ وجه اشتراکی ندارند و این تصور کاملاً اشتباهی است. همانطور که گفتم استرس شدید فقط می تواند منجر به پرکاری تیروئید شود. حتی استرس های کوچک و روزمره آنقدر تاثیر جدی ندارند که بخواهند غده تیروئید را بزرگ کنند.
این استاد دانشگاه می گوید: اسپاسم و گرفتگی عضلانی جلوی گردن ممکن است عامل ایجاد حس کره یا گاز گرفتن باشد. حتی گاهی اوقات علت آن می تواند رفلاکس معده و مشکلات گوارشی باشد و همیشه به غده تیروئید مربوط نمی شود.
به گفته این فوق تخصص غدد، شوک ها و سوگواری های بزرگی مانند از دست دادن عزیزان ممکن است باعث شود فردی که تا به حال غده تیروئید نداشته است به طور ناگهانی از بین برود و فعال شود و فرد دچار پرکاری تیروئید شود.
آیا گواتر همان گواتر است؟
آیا بین گواتر و گواتر ارتباطی وجود دارد؟ در این زمینه دکتر آستاگامی نیز توضیح می دهد: گواتر در واقع به افزایش اندازه و بافت تیروئید گفته می شود و این تصور رایج که بین غمگینی و بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر ارتباطی وجود دارد، درست نیست. به زبان ساده، درد احساس گاز گرفتن یک عصب است و گواتر یک غده تیروئید بزرگ شده است.
به گفته پزشکان، دلیل افزایش اندازه غده تیروئید می تواند کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، سرطان تیروئید و حتی کمبود ید در غذا باشد. برای درمان گواتر ابتدا باید علت بروز آن مشخص شود تا درمان مناسب تجویز شود. اگر گواتر به درمان دارویی پاسخ ندهد، جراحی برای برداشتن آن تجویز می شود.