جنوب کشورمان شگفتی های بسیاری دارد که جزیره زیبای هرمز یکی از آنهاست. شاید عجیب و باورنکردنی به نظر برسد که این جزیره دیدنی خاک خوراکی دارد که در پخت برخی غذاها از آن استفاده می شود. خاک جزیره هرمز به نام معروف است خاک گولاک از جمله شگفتی های زمین شناسی این جزیره دیدنی است، رنگ قرمز دارد و به عنوان چاشنی طبخ غذاهای محلی هرمز و همچنین انواع غذاهای سنتی از جمله تومشی استفاده می شود. در این قسمت از مجله ستاره در مورد تنها خاک خوراکی جهان که در جزیره هرمز وجود دارد توضیحاتی ارائه کرده ایم.
رنگ خاک خوراکی جزیره هرمز و دلیل آن
اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم، خاک جزیره هرمز زرد و قرمز است که به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی مختلف مانند اکسیدهای فلزی و ناخالصی های مختلف مانند ناخالصی های نمک است. هنگامی که با نمک هایی غیر از کلرید سدیم ترکیب می شود، رنگ هایی مانند زرد، قرمز، لیمویی، صورتی، بنفش و آبی تولید می کند. ترکیبات و ناخالصی های غالب در خاک خوراکی جزیره هرمز به گونه ای است که رنگ آن در محدوده قرمز و زرد قرار دارد.
سس خاک خوراکی هرمز را چگونه درست می کنند؟
برای تهیه سس از خاک قرمز خوراکی جزیره، مردم محلی خاک را در آب حل می کنند و به محلول قرمز رنگی که پس از ته نشین شدن خاک اضافی به دست می آید نمک اضافه می کنند. سس به دست آمده از این روش برای تهیه انواع غذاهای سنتی هرمز استفاده می شود و طعم و رنگ آن در بسیاری از این غذاها مشهود است.
استفاده از خاک هرمز در غذاهای جنوبی
همانطور که قبلا ذکر شد، مردم جزیره از گلک یا خاک خوراکی استخراج شده از کوه های سرخ به عنوان ادویه یا برای طبخ غذاهای محلی مختلف مانند سوره استفاده می کنند. همچنین ترشی و سس از جمله چاشنی هایی است که از خاک خوراکی جزیره تهیه می شود.
سایر کاربردهای خاک خوراکی هرمز
استفاده از گلک یا خاک خوراکی در جزیره هرمز که یکی از برترین جاذبه های گردشگری جنوب ایران است تنها به استفاده از غذا محدود نمی شود. خوب است بدانید که مردم محلی از این خاک برای ساخت انواع صنایع دستی زیبا و هنرمندانه و همچنین تولید انواع رنگ ها به خصوص رنگ نزن استفاده می کنند. بد نیست بدانید که این خاک در گذشته صادر شده و برای ساخت محصولاتی مانند لوازم آرایشی، رنگ و سرامیک استفاده می شده است. امروزه برای جلوگیری از هرگونه آسیب به طبیعت جزیره، صادرات خاک خوراکی متوقف شده است.
باورهای غلط درباره خاک جزیره هرمز
در مورد خاک هرمز و استفاده از آن باورهای غلطی وجود دارد که ناشی از موارد خاص استفاده و نادر بودن این پدیده در سطح جهانی است. در زیر به سه باور غلط در مورد خاک جزیره هرمز می پردازیم.
تغذیه خاک خوراکی هرمز
تاکید بیش از حد بر ارزش غذایی این خاک و در نتیجه استفاده بیش از حد از آن یکی از اشتباهات رایج در مورد خاک جزیره هرمز است. اگرچه این خاک بسیار منحصر به فرد است و برای تهیه بسیاری از غذاهای محلی استفاده می شود، اما مصرف زیاد آن به دلیل وجود برخی ترکیبات شیمیایی می تواند منجر به مشکلات و اختلالات گوارشی شود.
خواص دارویی خاک خوراکی
بر خلاف تصور بسیاری از مردم، خاک خوراکی جزیره هرمز خواص دارویی و درمانی زیادی ندارد. همانطور که گفته شد این خاک فقط به عنوان چاشنی و اغلب برای ایجاد رنگ مطلوب در برخی از غذاهای جنوبی و ادویه جات استفاده می شود و داروی درمان بیماری نیست.
حاصلخیزی خاک در جزیره هرمز
تصور غلط دیگر درباره حاصلخیزی خاک گل هرمز و مناسب بودن آن برای کشت محصولات زراعی است. لازم به ذکر است که خاک مورد نیاز کشاورزی دارای شرایط خاص و استانداردهای خاصی است و هر خاکی برای این منظور مناسب نیست. خاک جزیره هرمز خود حاصلخیز نیست و باید برای کشت تعدیل شود.
