به نظر می‌رسد با توجه به عوامل مختلف، این روز‌ها شاهد افزایش تعداد موارد ناباروری زنان به دلیل انسداد لوله‌های رحم و چسبندگی ناشی از آن هستیم؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت تقریبا از هر ۱۰ نفر از زنانی که مشکل ناباروری دارند ۲ نفر از آن‌ها چنین مشکلی دارند.
از عوامل ایجاد این مشکل می‌توان به عفونت‌های مزمنی که به طور کامل و ریشه‌ای درمان نمی‌شوند، سقط‌های مکرر عفونی یا خود خواسته‌ای که خود زنان به آن تمایل دارند همچنین جراحی‌های مختلف ناحیه شکمی مانند آپاندیس، فیبروم و میوم یا سزارین که این روز‌ها تعداد آن‌ها بسیار زیاد است اشاره کرد؛ بنابراین بهتر است با چگونگی تشخیص و مراحل درمان آن آشنا شویم.
لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی نقش بسیار مهمی در باروری دارند و برای وقوع بارداری، وجود لوله‌های رحمی سالم ضرورت دارد. این لوله‌ها در دو طرف رحم قرار دارند و با تخمدان‌ها در ارتباط نزدیک هستند. توجه داشته باشیم هنگام تخمک گذاری، تخمک آزاد شده از تخمدان توسط لوله گرفته می‌شود. اسپرم هم توسط واژن وارد رحم و لوله‌های فالوپ و در میانه لوله با تخمک ترکیب می‌شود و به این نحو لقاح صورت می‌گیرد.؛ بنابراین ضرورت مسدود نبودن لوله‌های رحمی برای یک بارداری موفق ضروری است.
بررسی دلایل ناباروری
سمیرا طاهری، کارشناس مامایی درباره یکی از دلایل مهم ناباروری می‌گوید: برای ایجاد یک بارداری موفق لازم است اسپرم و تخمک با هم لقاح انجام بدهند و این عمل نیز معمولاً در لوله‌های رحمی اتفاق می‌افتد. اما گاهی اوقات وقتی با وجود تخمک گذاری مناسب و آزمایش اسپرم نرمال بعد از یک سال یا بیشتر، بارداری اتفاق نیفتد در این موارد شک به بسته بودن لوله‌های رحمی به وجود می‌آید.
به گفته این کارشناس مامایی، اگر در مسیر لوله‌های رحمی، انسداد یا چسبندگی وجود داشته باشد این امر مانع از انجام لقاح می‌شود و در نتیجه از بارداری جلوگیری خواهد کرد؛ بنابراین برای اطمینان از مسدود نبودن لوله‌های رحمی از تکنیک عکس رنگی استفاده می‌شود.
عکس رنگی تکنیکی است که طی آن از رحم و لوله‌های رحمی به کمک تزریق ماده حاجب و نوع خاصی از اشعه ایکس عکس برداری می‌شود. این کار عملکرد رحم و لوله‌های رحمی را به درستی نمایش خواهد داد.
تشخیص یا درمان؟
طاهری در مورد اینکه استفاده از روش عکس رنگی (هیسترو سالپنگوگرافی) جنبه تشخیصی دارد یا درمانی، می‌گوید: توجه داشته باشیم تکنیک عکس رنگی روش تشخیصی است. ولی گاهی اوقات جنبه درمانی هم دارد. یعنی اگر چسبندگی خفیف در مسیر لوله‌ها وجود داشته باشد به وسیله تزریق ماده حاجب امکان باز شدن لوله‌ها وجود دارد.
اقدامات لازم قبل از انجام عکس‌برداری
به گفته این کارشناس مامایی، معمولاً سه روز قبل از انجام عکس رنگی، روز انجام عکس و سه روز بعد از آن نیاز به مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد.
بهترین زمان انجام عکس رنگی هم ۳ الی ۴ روز بعد از اتمام عادت ماهانه (پریود) است. ضمن آنکه بهتر است یک ساعت قبل از انجام عکس رنگی، بیمار برای کاهش درد از مسکن استفاده کند.
آیا عکس رنگی (هیستروسالپنگو گرافی) درد دارد؟
طاهری در پاسخ به این سؤال می‌گوید: البته آستانه درد در افراد مختلف متفاوت است. اما هنگام تزریق ماده حاجب، انقباض عضلانی اتفاق می‌افتد که کمی دردناک است؛ بنابراین افرادی که آستانه درد پایینی دارند می‌توانند از بی‌حسی یا حتی بیهوشی حین انجام عکس‌برداری استفاده کنند.
نحوه انجام عکس رنگی
عکس رنگی از لوله‌های رحمی توسط پزشک رادیولوژیست انجام می‌شود و عکس برداری هم در سه مرحله صورت می‌گیرد که حدوداً ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
یعنی ماده حاجب ابتدا به وسیله اسپکولوم به داخل رحم تزریق و سپس عکس‌برداری انجام می‌شود. ۱۰ الی ۱۵ دقیقه بعد هم مجدداً یک عکس بدون تزریق از بیمار گرفته می‌شود.
عوارض عکس رنگی
به گفته این کارشناس مامایی از عوارض عکس رنگی می‌توان به درد، انقباض عضلانی، لکه بینی و درد‌های شکمی اشاره کرد.
تفسیر عکس رنگی
طاهری می‌گوید: اگر چسبندگی، گرفتگی، التهاب یا عفونتی در مسیر لوله‌ها وجود داشته باشد توسط عکس رنگی مشخص می‌شود. ضمن آنکه معمولاً جواب این عکس برداری هم یک تا دوساعت بعد آماده خواهد شد.
توجه داشته باشیم مسدود بودن لوله‌ها می‌تواند منجر به ایجاد ناباروری درخانم‌ها شود که گاهی اوقات خفیف است و با عکس هم رنگی باز خواهد شد. اما گاهی شدید است و برای باز شدن کامل آن نیاز به انجام لاپاراسکوپی خواهد بود.
همشهری آنلاین
