مولتی ویتامین چیست و آیا مصرف آن واقعاً مفید است؟

در حالی که مطمئناً مولتی ویتامین برای همه افراد ضروری نیست، برخی از افراد باید آن را مصرف کنند.

سطوح ناکافی ویتامین ها در بدن می تواند منجر به بیماری های خاصی شود. به عنوان مثال، سطوح پایین ویتامین D در کودکان می تواند منجر به راشیتیسم شود که منجر به ضعیف شدن استخوان ها، رشد ضعیف و بدشکلی استخوان می شود. از سوی دیگر، کمبود ویتامین C یا اسکوربوت در افرادی که به اندازه کافی میوه و سبزیجات مصرف نمی کنند ممکن است رخ دهد. بیماران مبتلا به اسکوربوت معمولاً ضعف و بیماری لثه دارند و زخم های آنها به خوبی بهبود نمی یابد.

افراد مبتلا به اختلالات مصرف الکل یا افراد مسن که در مراکز مراقبت طولانی مدت زندگی می کنند و ممکن است میوه و سبزیجات کافی مصرف نکنند نیز در خطر کمبود مواد مغذی مانند ویتامین ها هستند.

برخی از افراد با محدودیت های غذایی، مانند افرادی که رژیم گیاهخواری دارند، ممکن است مواد مغذی ضروری را که معمولاً در محصولات حیوانی یافت می شود، دریافت نکنند.

ویتامین‌ها و مواد معدنی که معمولاً در بسیاری از رژیم‌های گیاه‌خواری کمبود دارند عبارتند از ویتامین B12، آهن، کلسیم، روی و ویتامین D. افرادی که از رژیم‌های غذایی محدود استفاده می‌کنند می‌توانند برای اطمینان از دریافت تمام ویتامین‌های مورد نیاز، مولتی ویتامین مصرف کنند.

با افزایش سن، نیازهای غذایی ما نیز تغییر می کند. به عنوان مثال، مواد مغذی و ویتامین هایی مانند کلسیم و ویتامین D برای حمایت از سلامت استخوان و کمک به پیشگیری از پوکی استخوان، که افراد را در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می دهد، شناخته شده است.

در زنان یائسه، تراکم مواد معدنی استخوان به طور طبیعی با کاهش سطح استروژن که پس از یائسگی رخ می دهد کاهش می یابد و خطر پوکی استخوان را در زنان مسن افزایش می دهد.

استروژن یک هورمون کلیدی است که به تقویت استخوان سازی کمک می کند. مصرف مولتی ویتامین برای زنان یائسه ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد، اما از طرف دیگر ممکن است خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد. بیماران مسن باید برای درمان مناسب با پزشک مشورت کنند.

بیماری هایی مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و بیماری سلیاک می توانند بر جذب مواد مغذی تأثیر بگذارند. بسیاری از بیماران مبتلا به این بیماری ها فاقد توانایی جذب مواد مغذی هستند که در نهایت منجر به کمبود ویتامین در بدن آنها می شود.

بیمارانی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار می گیرند نیز مستعد کمبود ویتامین هستند و مولتی ویتامین ها ممکن است برای آنها مفید باشد.

در بای پس معده بخشی از روده برداشته می شود تا غذا از آن عبور نکند. اما مشکل اینجاست که قسمتی از روده که دور می زند (یعنی غذا به داخل آن نمی رود) جایی است که آهن و کلسیم به طور معمول در آن جذب می شود. بنابراین از آنجایی که این مواد مغذی دیگر جذب این قسمت نمی شوند، کمبود آهن و کلسیم ایجاد می شود. بنابراین این کمبودها باید با مکمل ها درمان یا جبران شود.

افرادی که جراحی چاقی انجام داده اند باید مراقب باشند که علاوه بر مولتی ویتامین ها، مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، مس و روی را از مکمل ها دریافت کنند، زیرا ممکن است بسیاری از مولتی ویتامین ها مقدار مورد نیاز این مواد معدنی را نداشته باشند.

برخی ممکن است کمبودهایی ناشی از یک بیماری یا داروی خاص داشته باشند. به عنوان مثال، در کم خونی پرنیشیوز که یک بیماری خودایمنی نادر است، بدن ویتامین B12 را جذب نمی کند. داروهایی مانند امپرازول، به ویژه اگر بیماران مبتلا به ریفلاکس آنها را برای مدت طولانی مصرف کنند، می توانند توانایی جذب ویتامین B12 را نیز کاهش دهند.

بارداری نیاز به بسیاری از مواد مغذی از جمله فولات، آهن و کلسیم را افزایش می دهد. مصرف اسید فولیک در سه ماهه اول بارداری برای جلوگیری از نقص لوله عصبی جنین حیاتی است. علاوه بر این، کم خونی (شرایطی که در آن بدن گلبول های قرمز کافی تولید نمی کند) یک مشکل نسبتاً رایج در دوران بارداری است و مکمل آهن می تواند به افزایش حجم خون برای جلوگیری از کم خونی کمک کند.

مولتی ویتامین های دوران بارداری به طور خاص توسط پزشکان برای حمایت از سلامت مادر و جنین در مبارزه با مشکلاتی مانند کم خونی در مادر و نقص لوله عصبی در نوزاد توصیه می شود.

زنان باردار یا شیرده باید طبق توصیه پزشک از مولتی ویتامین های مخصوصی که حاوی 400 تا 800 میلی گرم اسید فولیک هستند استفاده کنند.

اگر طبق دستور مصرف شود، مولتی ویتامین ها معمولاً عوارض جانبی جدی ایجاد نمی کنند. اما عوارض جانبی رایج می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ناراحتی معده
• سردرد
• طعم غیرمعمول یا ناخوشایند در دهان

مصرف بیش از حد ویتامین های A، D، E یا K می تواند عوارض جانبی جدی یا خطرناکی داشته باشد. همچنین برخی از مواد معدنی موجود در مولتی ویتامین ها در صورت مصرف بیش از حد می توانند علائم جدی ایجاد کنند.

بسیاری از مولتی ویتامین ها همچنین حاوی مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و روی هستند. مواد معدنی (به ویژه در دوزهای بالا) می توانند عوارض جانبی مانند تغییر رنگ دندان، افزایش ادرار، خونریزی معده، ضربان قلب نامنظم، گیجی و ضعف یا ضعف عضلانی ایجاد کنند.

برچسب هر محصول مولتی ویتامین را به دقت بخوانید تا از مواد و محتویات آن کاملاً مطلع شوید.

مولتی ویتامین ها می توانند با برخی داروها تداخل داشته باشند یا بر عملکرد آنها در بدن تأثیر بگذارند. اگر همزمان داروهای دیگری مصرف می کنید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید که آیا مولتی ویتامین ها برای شما بی خطر هستند یا خیر. برخی از داروهای رایج که با مولتی ویتامین ها تداخل دارند عبارتند از:

• ترتینوئین یا ایزوترتینوئین
• آنتی اسیدها
• آنتی بیوتیک ها
• داروهای ادرار آور
• داروهای قلب یا فشار خون
• سولفونامیدها
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ایندومتاسین و ملوکسیکام.