هنگام ساخت بهترین سوله، صاحبان سوله این شانس را دارند که در پول خود صرفه‌جویی کنند و جهت رسیدن به یک طرح استاندارد برای سوله اطمینان حاصل کنند و همچنین باید روند ایجاد هر گونه تغییر در سوله را به درستی کنترل کنند. این شامل اطمینان از ارتباط با یک شرکت ساختمانی معتبر و بهره‌گیری از یک مهندس سازه خبره برای تکمیل هر گونه محاسبات سوله‌ای است.

محاسبات حرفه‌ای سوله‌ به هر جنبه‌ای از ساخت و ساز نگاه می‌کند. همانطور که از نام آن پیداست؛ منابع مورد نیاز و هزینه‌های احتمالی انجام کار را درنظر می‌گیرد، همچنین هرگونه خطر را برجسته می‌کند. محاسبات شامل همه چیز از پایه‌ها گرفته تا دیوارها و تیرها، اطلاعات کلی سازه، محل احداث آن، آیین‌نامه‌های مورد استفاده، مصالح مصرفی، محاسبات بارهای وارده،محاسبات قطعات اصلی، محاسبات اتصالات، محاسبات فونداسیون و محاسبات پرلین و دیگر قطعات می‌شود که اساس یک دفترچه محاسبات سوله را تشکیل می‌دهد.

یک مهندس سازه باید دفترچه را تهیه کند. این به عنوان بخشی از مقررات ساختمان مورد نیاز است و ثابت می‌کند که هر ساخت و ساز جدید، ایمن و مناسب دارای هدف است. همچنین یک راهنما برای سازنده فراهم می‌کند و به آن کمک می‌کند تا به راحتی هر گونه مشکل بالقوه را شناسایی و رسیدگی کند.

به عنوان مثال، اگر کارفرما خواستار برداشتن دیوار باشد، سازنده می‌تواند به سرعت ببیند که آیا آن دیوار باربر است یا خیر. اگر اینطور نیست، آنها می‌توانند ادامه دهند. اگر اینطور باشد، ممکن است حذف آن به آن آسانی که تصور می‌شد ممکن نباشد و راه‌حل‌های جایگزین باید شناسایی شوند. در بلندمدت، این بدان معناست که کار بر روی یک دفترچه محاسبات سوله می‌تواند در زمان، هزینه و تلاش بسیار صرفه‌جویی کند.

محاسبات سوله شامل محاسبات دستی و کامپیوتری (عموما با نرم‌افزار SAP) است که با استفاده از نرم افزارهای تخصصی انجام می‌شود که براساس روابط آیین‌نامه‌ای کار می‌کنند، به همین دلیل است که باید توسط یک مهندس سازه واجد شرایط تکمیل شوند. مهندس سازه باید دفترچه گزارش محاسبات سوله را امضا کند تا معتبر باشد.

طرح هر گزارش محاسباتی سوله بسته به اینکه چه کسی آن را گردآوری می‌کند، متفاوت خواهد بود. با این حال، به طور کلی، باید شامل موارد زیر باشد:

1. معرفی سوله و ابعاد و مشخصات آن: این بخش شامل اطلاعاتی مانند نوع سازه، ابعاد کلی، ارتفاع، دهانه و طول و مشخصات سازه‌های نگهدارنده سقف و دیوارها است.

اتصالات سوله باید به گونه‌ای طراحی شوند که بتوانند نیروهای وارده بر سوله را به طور ایمن منتقل کنند. این اتصالات شامل موارد زیر می‌شوند:

· اتصالات تیر به ستون: طراحی صفحات فلنچ‌ها و پیچ‌های اتصال گیردار تیرهای شیب‌دار سوله و تیرهای طبقه احتمالی به ستون

· اتصالات تیر به تیر: طراحی صفحات و پیچ‌های اتصال در مواردی که تیر به تیر متصل می‌شود.

· اتصالات ستون به فونداسیون: طراحی صفحه ستون‌ها و پلیت‌های اتصال ستون به فونداسیون که در سوله‌ها اکثرا به صورت موضعی طراحی می‌شوند.

· اتصالات بادبندها: طراحی صفحات اتصال بادبند (گاست پلیت) به گوشه‌ی قاب‌های مهاربندی.

محاسبات دیگر اجزا و قطعات

پرلین‌ها اعضای باربر سقف هستند که وظیفه انتقال بارهای وارده از پوشش سقف به تیرهای شیب‌دار را بر عهده دارند. این پرلین‌ها معمولاً از مقاطع فولادی نورد شده ساخته می‌شوند و در انواع مختلفی مانند پرلین Z، پرلین C و پرلین U اجرا می‌شوند.

· محاسبات بادبندهای سوله: بادبندها عموما در ساختمان وظیفه انتقال و تحمل نیروهای جانبی را دارند که این نیروها عمدتا باد هستند؛ برای سوله‌هایی که طبقه در آن‌ها اجرا می‌شوند، نیروی جانبی زلزله هم موثر خواهد بود.

به علت شیب سقف سوله‌ها، 2 نوع بادبند داریم: 1. بادبند قائم که بین ستون‌ها اجرا می‌شود.

2. بادبند سقفی که بین تیرهای شیب‌دار سقف اجرا می‌گردند.

معمولا این بادبندها در دهانه‌های اول و آخر اجرا می‌شوند.

· محاسبات وال پست‌ها ( یا ستون‌های نگهدارنده دیوار): ستون‌هایی هستند که در قاب ابتدایی و انتهایی سوله اجرا می‌شوند و وظیفه آنها تحمل نیروی باد وارده بر این دیواره می‌باشد که با توجه به دهانه سالن تعداد آنها مشخص می‌شود و باتوجه به طراحی به صورت دوسر مفصل آنها از پایین به فونداسیون با تعداد پیچ حداقل و از بالا به زیر تیرهای شیب‌دار به وسیله دو عدد پیچ نصب و متصل می‌گردد.

· محاسبات جرثقیل: سالن‌هایی که دارای جرثقیل سقفی می‌باشند، نیروهای ناشی از آن به سوله وارد می‌شود که عمده این نیروها بارهای ثقلی، بارهای ناشی از حرکت طولی جرثقیل و بارهای ناشی از حرکت عرضی جرثقیل .

فونداسیون سوله باید بتواند وزن سوله و بارهای وارده بر آن را به طور ایمن تحمل و به بهترین شکل به زمین منتقل کند. این فونداسیون‌ها معمولاً از نوع بتنی هستند و در انواع مختلفی مانند فونداسیون منفرد، فونداسیون نواری و فونداسیون صفحه‌ای اجرا می‌شوند که به صورت عمومی برای سوله‌ها باتوجه به ماهیت محاسباتی آن‌ها از فونداسیون منفرد استفاده می‌شود که مقرون به صرفه‌تر نیز هستند.

اگرچه ممکن است هزینه نکردن برای دفترچه محاسبات سوله وسوسه انگیز باشد، اما بسیار مهم است که صاحبان سوله به خاطر داشته باشند که جدا فواید و مزایای غیرقابل انکار آن این یک الزام قانونی است. اگر آن‌ها مقررات ساختمان را رعایت نکنند، می‌تواند منجر به توقف کار یا لغو کار انجام شده شود.

علاوه بر رعایت الزامات قانونی، محاسبات سازه مزایای بیش‌تری نیز دارد.

طراحی به صاحبان سازه اطمینان می‌دهند که هر طرح روی کاغذ، در عمل چگونه خواهد بود. و همچنین به کاهش هزینه و همچنین اجرای پروژه ها در زمان مقرر کمک می‌کنند و همچنین بوسیله آن متریال مناسب و مقادیر صحیح قبل از شروع کار سفارش داده شده است.

در نهایت، لازم به یادآوری است که محاسبات و تهیه دفترچه یک «شبکه ایمنی» را برای صاحب سازه فراهم می‌کند. در حالی که هیچ‌کس نمی‌خواهد کاری اشتباه پیش برود، گاهی اوقات - متأسفانه – اشتباهات رخ می‌دهد. داشتن گزارش از درگیر کردن افراد محافظت می‌کند و به این معنی است که صاحبان سازه می‌توانند به راحتی با هر ادعایی برای کار نامرغوب یا سهل انگاری مقابله کنند.

مزایای تهیه دفترچه محاسبات سازه در یک نگاه:

· اخذ مجوز ساخت و بهره‌برداری از سوله

· پیش‌بینی همه جانبه سوله از جهات ابعادی و مشخصاتی و معماری و...

· مطمئن بودن از مصالح مناسب و اجرای دقیق پروژه

· بدست آمدن میزان مواد و مصالح مصرفی و برآورد هزینه‌ها قبل از شروع اجراء

· اطمینان از ایمنی سوله

· امکان انجام تعمیرات و نگهداری سوله

لزوم تهیه دفترچه محاسبات سوله

تهیه دفترچه محاسبات سوله برای هرگونه ساخت و ساز سوله ضروری است که در واقع شناسنامه فنی سوله است؛ این دفترچه به عنوان سندی قانونی برای اخذ مجوز ساخت و بهره‌برداری از سوله مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، دفترچه محاسبات سوله می‌تواند برای انجام تعمیرات و نگهداری سوله در آینده مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه تهیه دفترچه محاسبات سوله

تهیه دفترچه محاسبات سوله باید توسط مهندسین متخصص و با تجربه انجام شود. این دفترچه باید بر اساس آخرین آیین‌نامه‌های طراحی سازه‌های فولادی تهیه شود.

به این نکته توجه داشته باشید که:

هزینه محاسبات و طراحی سوله به خود مهندس سازه و ابعاد پروژه و مشخصات خصوصی آن بستگی دارد. ممکن است مهندس سازه تا زمانی که نقشه ها را ندیده نتواند برای کار قیمتی بدهد. در این مرحله، هیچ تعهدی برای پذیرش هرگونه نقل قول وجود ندارد.