چگونه چراگاه گاومیش‌ها به تونل توحید تبدیل شد؟

به گفته قدیمی‌های یوسف‌آباد و در برخی منابع مکتوب آمده است، پیش از ورود مستوفی الممالک به یوسف‌آباد، دره گاومیشی تنها گذرگاهی برای آب‌هایی بود که از قنات یوسف‌آباد سرازیر می‌شد، اما به مرور زمان سبز شد. و مستوفی الممالک با بودجه شخصی خود باغ های زیادی در این مسیر ایجاد کردند.

جمشید رحمانی پناه از قدیمی ترین ساکنان یوسف آباد دره گمویشی را یادگار مستوفی الممالک می داند و می گوید: به مرور زمان دره گامویشی از باغ های انار و انجیر و توت و توتستان معروفی که امروزه در ده وجود دارد پر شد. ونک در. منطقه دره بوفالو بود. توتسان دره گاموشی بعدها وقف بقیه زائرانی شد که از ده ونک به دره فرحزاد و از آنجا به امامزاده داود (ع) در منطقه کن رفتند.

منطقه دره قومیشی که از بالای میدان کلانتری فعلی شروع شده و تا ده ونک ادامه دارد، در دوره قاجاریه تفرجگاه تهرانی ها بوده و بسیاری از مردم برای گشت و گذار آخر هفته به طبیعت بکر این منطقه پناه می بردند. رحمانی پناه درباره نامگذاری دره شرقی یوسف آباد می گوید: عده ای از اهالی ده ونک که به دامداری اشتغال داشتند، دام ها را برای چرای دره گاومیش و دو گاومیش که چرخ های آسیاب قدیمی یوسف را می راندند، بردند. آباد در همان رها شدند . به همین دلیل دره ای در شرق یوسف آباد که بر خلاف دره غربی آباد و سرسبز بود به دره گاومیش معروف شد.

وجود قنات یوسف آباد و قنات قموشی باغ های یوسف آباد را سرسبز کرد و دره قموشی نیز از این موهبت بزرگ برخوردار شد. رحمانی پناه از دوران گذشته در دره گاموشی می گوید: «محلی به نام سر استهار که امروزه به میدان شهربانی تبدیل شده، در قدیم محل ذخیره آب قنات یوسف آباد بوده است. وقتی آب از سر استخر سرازیر شد، تمام باغ های یوسف آباد و دره غموشی را آبیاری می کرد، اما در دوره پهلوی که تهران در حال توسعه بود، قنات های یوسف آباد یکی پس از دیگری خشک شد و دره غموشی تبدیل شد. از ویرانی در امان ماند.»